Sinterklaas

Maar wat vind JIJ nu van de zwarte Pieten discussie?

18 november 2018
Maar wat vind JIJ nu van de zwarte Pieten discussie

Maar vertel eens, wat vind JIJ nu van de zwarte Pieten discussie? Rond deze tijd van het jaar krijg ik deze vraag regelmatig gesteld. Waarschijnlijk is de vraagsteller zich er niet bewust van. Maar door mij er zo expliciet naar te vragen, stop je mij ook in een hokje…

Dat is ook meteen waarom ik moeite heb om deze vraag te beantwoorden. Niet omdat ik geen antwoord heb, maar omdat ik (hoe goed bedoeld ook) in een hokje wordt gestopt. De vraag wordt mij niet gesteld omdat ik Josan ben. De vraag wordt mij gesteld vanwege mijn huidskleur. Het maakt pijnlijk zichtbaar dat ik 1x per jaar een periode een ‘zij’ ben en geen ‘wij’.

De zwarte Pieten discussie

Tot op heden heb ik mij op mijn blog altijd verre gehouden van de zwarte Pieten discussie. Net zoals het een gewoonte is om mij in deze tijd van het jaar verre te houden van Facebook berichten er over. Of te scrollen door opmerkingen die er onder deze berichten gemaakt worden. Wat een haat spat er vanaf!

Ik kan me er tot bepaalde mate van afsluiten. Maar ik schrik er van als ik time lines van vrienden zie veranderen in hatelijke propaganda. Als je weet dat ik ook nog eens heel veel ‘christelijke’ vrienden heb, verbaas je je er waarschijnlijk net zoals ik over dat naastenliefde en al die christelijke waarden waar we zo over opscheppen zo ver te zoeken zijn. En ja het zijn altijd de mensen die het hele jaar door van die plaatjes posten met motiverende quotes of foto’s van hun huisdier.

Kinderlijke onbevangenheid

Als zwart meisje groeide ik op in een wit gezin. Dat is misschien ook wel de reden waarom ik beide kanten van het verhaal ken. Voor zwart kan ik niet doorgaan want ik praat te wit en met te moeilijke woorden. En als je mij wel eens gezien hebt, snap je dat ik niet voor wit kan doorgaan. Hoeft ook niet, want ik ben vooral graag mijzelf en niet een kleur.

Mijn jeugd bestond uit kleine witte kindjes die stiekem mijn kleedkamer in sneakten. Vlug haalde ze een vingertje over mijn arm en checkten of het afgaf. De eerste keer dat ik als tiener mee maakte dat er opeens een wildvreemd kindje achter me stond, schrok ik me rot. Ik stond in mijn ondergoed! Het ging zo snel en voordat ik goed en wel met mijn ogen kon knipper glipte, het jongetje onder de deur door de winkel in. Waarschijnlijk op zoek naar zijn moeder.

Maar ik heb ook met kindjes uit Oekraïne voor een foto geposeerd omdat ze nog nooit iemand met een andere huidskleur gezien hadden. Ze vonden het zo bijzonder dat ik het niet over mijn hart kon verkrijgen om ze niet mijn bruine popje te geven. Ik houd van deze kinderlijke nieuwsgierigheid en onbevangenheid omdat ik weet dat het uit een goed hart komt.

Ja, maar dat doe ik niet hoor!

Maar als je mijn huidskleur hebt, heb je vaak ook de andere kant mee gemaakt. Zoals toen ik op mijn blog scherp over dit TV programma schreef. In plaats van een inhoudelijke discussie werd ik meteen belaagd door racistische opmerkingen en gereduceerd tot alleen mijn huidskleur. (Scroll gerust door de opmerkingen, ik heb ze laten staan). Ik zucht bij moeders die over elkaar heen buitelen om te zeggen “Maar mijn kinderen noemen een zwart kindje geen zwarte piet hoor”. Dat hoop ik dan maar. Weet je dat wel zeker dat dit ook nog geldt als ze een tiener zijn? Ik maakte het als kind verschillende keren mee. Kinderen, tieners en volwassenen zeggen het.

Ook mijn eigen kinderen hebben die ervaring. Die toch een stuk lichter zijn dan ik. Sterker nog: elke Sinterklaasperiode moet ik daar wel mee dealen. Hoe? Ach na zoveel jaar wordt je huid wat dikker. Ik zou raar opkijken als ik dit jaar na 5 december niet een aantal keer door wildvreemden wordt nageroepen “De zwarte Pieten zijn allang naar Spanje, hoor!” Mijn kinderen zijn nog niet helemaal gehard. Maar ik bescherm ze door er voor te zorgen dat ik in deze periode iets minder samen met ze op straat loop. Zodat ze er niet mee geconfronteerd worden als wildvreemden naar hun moeder schreeuwen.

Waarom steekt het mensen?

Ik zou natuurlijk kunnen zeggen “ Een rooms katholieke geestelijke die 2 knechtjes heeft is natuurlijk een beetje eng. Vooral in het kader van alle misbruikschandalen.” Maar daar gaat het natuurlijk niet om. Pijnpunten hebben te maken met:

  • slavernij verleden
  • dat je hij het ‘hulpje’ is.

En misschien nog wel meer in dat stel dat het traditie was dat Sinterklaas 2 hulpjes had gehad die Down syndroom hadden, spastisch waren, met hun been trokken, stotterden of blind waren. Hoe passend zouden we het anno 2018 gevonden hebben als mensen die zoiets niet hebben dat dan imiteerden? Gewoon omdat het cultuur is? Waarschijnlijk zou dit anno 2018 grote vraagtekens oproepen.

En hoe misplaatst zou het dan zijn dat ik dan zou zeggen “Ja, maar ik associeer dat daar niet mee” of “Ik heb dat nooit zo gezien?” Gewoon omdat ik dat kan. Omdat ik hier persoonlijk niet mee te maken heb (gehad). Of via via iemand ken die dat helemaal niet erg vindt. Als kind had ik buurtjongetje met Down in mijn straat. Ruim 20 jaar geleden mocht ik hem al geen ‘mongooltje’ noemen van mijn moeder. Destijds begreep ik dat niet zo. Maar ik ben dankbaar dat mijn moeder mij toen leerde dat iets niet goed is als iedereen het doet.

Zullen we Sinterklaas dan maar verbieden?

Zelf vieren wij bewust geen Sinterklaas. Vooral omdat ik het moreel niet vind kunnen om te liegen over Sinterklaas. Mijn kinderen jarenlang voor de gek te houden. En zoals je weet zijn wij alle drie rond deze periode jarig. Die keuze heb ik ruim 12 jaar geleden al gemaakt. Maar in de huidige klimaat moet ik die ook steeds meer verdedigen.

We bezoeken geen intochten. De kinderen zetten zo nu en dan een schoen. Als ik ze help herinneren tenminste. Maar het aantal keren zetten, wordt jaarlijks ook steeds minder. Ik vergeet het en zij ook. En als mijn driejarige een Sinterklaas tegenkomt is het eerder ongemakkelijk dan magisch. Men gaat er niet vanuit dat een kind van 3 er niet in gelooft. Maar dat ik er niet aan doe, betekent overigens ook niet dat ik het wil afschaffen.

Delen in vreugde

Vanochtend in de kerk zei pastor iets wat me raakte. Ken je dat? Dat iemand met je kinderen speelt? En je daar zo enorm van kan genieten? Dat je vol liefde naar die persoon kijkt. Of in het geval van je partner misschien wel verliefd? Dat dit de momenten zijn waarop je hart weer sneller kloppen gaat en je de dagelijkse sleur en irritaties vergeet? Omdat zij ook iets mogen ervaren van het plezier dat jij aan je kind(eren) beleeft? Iets mogen mee krijgen van de magie die jij als ouder ervaart? Dat is toch leuker dan dat mensen jouw wereldwondertje een k*tkind vinden of alleen maar lastig? Als we iets moois mee maken of beleven willen we anderen daar deelgenoot van maken. Als mensen zijn we nu eenmaal zo gemaakt dat we dat graag met anderen delen. Ze laten delen in onze vreugde en blijdschap.

Daarom begrijp ik dat ouders die zelf magische herinneringen hebben aan Sinterklaas dit door willen geven aan hun kinderen. En nee, dat maakt ze niet meteen racisten. Dat is veel te simplistisch en doe je naar mijn inzien geen recht aan hun nostalgische gevoelens en emoties.

(H)erkenning

Aan de andere kant kunnen we ook niet meer doen alsof we niet weten dat een andere groep er minder positieve associaties mee heeft of er door gekwetst is. Ook al is dat dan ‘maar’ een minderheid. Wat ik in de huidige zwarte Pieten discussie mis is erkenning. Momenteel is het een ordinaire vertoning waarbij twee groepen om het hardst roepen. Het is een discussie geworden die raddraaiers gekaapt hebben om in het kader van ‘antiracisme’ of ‘verdedigen van cultuur’ de meest verschrikkelijke dingen te roepen en geweld te gebruiken. Een patstelling waarbij niemand naar elkaar luistert en waarvan ik hoop dat geen van beiden wint.

Begrip komt niet door verbieden en afschaffen. Maar zeker ook niet door het afdoen als ‘Is niet zo’. Je hoeft iets niet zelf zo te ervaren of vinden om iemands emoties of gevoelens te erkennen. Gewoon omdat die ander een mens is. Dat doen wij als ouders namelijk dagelijks bij onze kinderen. Soms is iets namelijk ook maar een kwestie van privilege. Ik weet totaal niet wat het is om maandelijks de eindjes aan elkaar te knopen. Om een kind te hebben dat het slecht doet op school of ziek is en de zorgen die je daar om hebt. Ik snap werkelijk niks van angststoornissen. Maar weet je, dat is ook niet nodig. Een ander heeft het soms nodig dat ik luister zonder oordeel. Zonder het te vergelijken met mijn eigen ‘perfecte’ situatie.

En misschien heeft dat kindje in de klas dat zwart is het wel nodig dat jouw kindje het deze periode voor hem opneemt. Neem het op voor die persoon die uitgescholden wordt door zwarte Piet.

Het wordt tijd voor verandering

Volgens mij zijn we nu wel aanbeland op een soort van dieptepunt. Iedereen is de huidige zwarte Pieten discussie meer dan zat. Maar zolang als we allemaal hard blijven gillen voor ons gelijk, zal er niks veranderen. De intocht van 2019 is nog ver weg. We kunnen het, we zijn volwassen. Zullen we het volgend jaar anders doen? Kijken naar wat ons verbindt in plaats van wat ons uit elkaar drijft?

En probeer eens in deze periode het ‘zij’ en ‘wij’ denken los te laten. Bruggen te bouwen en te kijken hoe jij iemand anders deel kan maken van jouw feestvreugde… .

Liefs Josan

Volg jij mij ook al via Google+Bloglovin’Twitter, Instagram, Facebook of YouTube?

  • Reply
    Sjaak
    22 januari 2024 at 13:17

    Hallo Rosie, (en Josan),

    Op de vraag die je aan Anita stelt, wil ik wel inhoudelijk antwoorden.
    Maakt gekwetstheid je dan niks uit?Daarop kan ik ja antwoorden, dat maakt me wel degelijk uit en tegelijkertijd betekent dat niet dat ik tegen Zwarte Piet ben. Ik ben dan ook van mening dat de veranderingen zoals die opgedrongen zijn door intochten via subsidiedwang te dwingen zaken te veranderen niet goed zijn.
    Ik ben ook tegen het maken van apengeluiden naar mensen met een donkere huidskleur, of het gooien van bananen. Afschaffen van tribunes, fans, voetbal, of bananen is daarvoor echter niet de oplossing. Het in zijn algemeenheid afschaffen van Zwarte Piet is dat ook niet.
    Wanneer een Zwarte Piet fatsoenlijk wordt vormgegeven is er genoeg in zijn wezen te herkennen dat hem duidelijk onderscheidt van iemand met een donkere huidskleur en als zodanig maakt hij deel uit van de inheemse cultuur van Europa. Dat is veel belangrijker dan waarvoor credit gegeven wordt in deze kwestie. Ik vermoed dan ook dat wanneer het een feest zou betreffen van bijvoorbeeld native Americans er veel meer oog zou zijn voor dit aspect en voor het feit dat het op gewenste wijze willen doorgeven van cultuur, waartoe dit feest wel degelijk behoort ook een mensenrecht is.
    De media en ook de wetenschap heeft deze kant van de zaak bewust genegeerd en een kant gekozen. Ook dit vind ik zeer bedenkelijk. Bewuste onjuistheden worden onvoldoende rechtgezet waardoor een fatsoenlijk gesprek tussen fatsoenlijke mensen niet heeft kunnen plaatsvinden.
    Nog een punt is dat alle mensen nu in zekere zin verantwoordelijk worden gehouden voor gedrag van wat in feite nog steeds niet het grootste deel is van de Nederlandse bevolking. Het is toch juist een dergelijk generaliseren wat terecht aan de kaak wordt gesteld als het gaat om vooroordelen? Verder is de intocht zelf ook niet racistisch van aard.
    Iedereen mag zelf invullen hoe hij of zij dit feest viert, of ook niet viert. Ik ben van mening dat dit voor voorstanders van Zwarte Piet nu heel erg lastig wordt gemaakt en dat dit onjuist is.
    En dan de laatste vraag: Wat voor hinder ondervind jij ervan.
    Voor mij persoonlijk dat het wezen van dit feest draait om deze historische vermomming. Onherkenbaarheid maakt dat bekenden het kunnen spelen. Het argument dat dus voor een intocht wel mensen uit een ander dorp gehaald kunnen worden, dat vaak gebruikt wordt, laat zien dat sommigen dit aspect uit het oog hebben verloren of niet op de waarde schatten die dat voor anderen wel heeft. Dat deze vermomming zwart is kan goed uitgelegd worden. In aanvulling daarop vind ik het echt niet kunnen dat het label racisme zo ongeneerd aan Zwarte Piet is gehangen terwijl dit in zijn algemeenheid onterecht is. Persoonlijk word ik ook niet graag beschuldigd van iets dat ik niet doe (namelijk racisme of racistisch zijn) als ik Zwarte Piet speel.

    Ik vind dat wat Josan hier schrijft een van de weinige afgewogen bijdragen is die ik de laatste jaren van mensen die kritisch kijken naar Zwarte Piet gelezen heb. Zelf kom ik uiteindelijk alles overwegende tot een andere conclusie voor wat betreft Zwarte Piet.

  • Reply
    Tania Feys
    20 november 2018 at 10:37

    Ik vind dat het roepen van zwarte piet eigenlijk niet ligt aan zwarte piet zelf maar aan de opvoeding van de kinderen. de term zwarte piet word gewoon misbruikt. Er moet niet zo zeer aan de zwarte piet gewerkt worden maar aan de instelling van die mensen. Ik vind dat momenteel het verhaal aan het keren is in de verkeerde richting. Zwarte piet mag op dit moment gewoon niet meer zwart zijn. ER liepen in zaandam 2 soorten pieten mee, roetveegpieten en gewone, maar de gewone worden uitgejoeld. Ik vind dit discriminerend, de pieten mogen alle kleuren hebben maar niet meer zwart? Anders vind ik het artikel wel heel mooi geschreven met respect voor beide partijen

  • Reply
    Marij Kostons
    19 november 2018 at 21:11

    Mooi geschreven!

    Alle 3 onze dochters hebben we aangeleerd dat het Pieten zijn, geen zwarte of roetveeg Piet maar gewoon Piet. De oudste zijn 15 en 14 en de kleinste is 7. Zij geniet van de intocht, van de dansende Pieten en Sinterklaas. Zij geniet! Dat is wat voor mij het belangrijkste is.
    De hele discussie raakt mij, het is een kinderfeest, een traditie. Dat betekend dat het best wat mag veranderen. Maar laten we vooral de kinderen voorop zetten. Het is een kinderfeest!

  • Reply
    Marjo
    19 november 2018 at 21:05

    Ik heb even getwijfeld of ik je verhaal ging lezen, ik ben wel klaar met de discussie rond piet. Maar ik lees je stukken vaak en je schrijft realistisch duidelijk en onderbouwt dus was benieuwd naar je verhaal.
    Ik heb met toch wel schaamte gelezen dat er mensen met mijn huidskleur je naroepen dat je al naar Spanje moet, ongelofelijk.
    Qua de piet kunnen wij volgens mij gewoon doorgaan met de transformatie naar pieten met verschillende huidskleuren zoals onze samenleving is! Dus geheel zonder sminck, in het begin dacht ik dat kunnen kinderen helemaal niet aan. Maar kinderen kunnen dat prima aan. De ouders cq volwassene kunnen het niet aan!
    Ik heb altijd genoten van het sinterklaasfeest en geniet samen met mijn kinderen, mijn kinderen kijken journaal en lezen de krant. Daarom bespreken wij waarom mensen ervoor en er tegen zijn. Ook bij de oudste is het besproken in de klas, dat gaf hem duidelijkheid van de demonstraties.
    Ik hoop dat de transformatie doorzet met andere haardracht, en geen sminck dus gewoon een afspiegeling van de maatschappij. Dan kunnen wij volgens mij nog jaren genieten van een mooi feest en als de volwassenen dan ook gewoon discussiëren en het netjes houden zou dat helemaal fantastisch zijn.
    Ik wens je een fijne decembermaand toe!

  • Reply
    Annemiek Visser
    18 november 2018 at 20:17

    dit is wel een “dingetje” he. Dat gedoe met het Sinterklaas feest. Laat ik eerst vooropstellen dat ik ook ervaring heb met gepest te zijn om je uiterlijk. Ik werd heel erg uitgescholden om mijn haar en elke keer vonden de pesters wel iets waar ze mij mee konden uitschelden. Dit heeft zo’n 4 jaar geduurd en is mij niet echt in de koude kleren gaan zitten. Ik heb ook nog steeds wel wat moeite met het woord schaap. Ik kan mij dus wel een beetje inleven. Daarnaast heb ik een boek gelezen over de slavernijperiode. Het was heel heftig om de verhalen van de vrouwelijke hoofpersoon te lezen. Daardoor kan ik ook beter begrijpen waarom er veel mensen moeite hebben met het hele zwartepiet (ik heb moeite om het zo op te schrijven) gebeuren. Ik kies ook liever voor de term roetpiet. Dit omdat de pieten boven de schoorsteen moeten hangen om te luisteren en door de schoorsteen moeten om de pakjes te bezorgen. Mijn zoon vertel ik het verhaal van Sint Nicolaas. Daarnaast vertel ik ook dat Sinterklaas een verklede man is en dat de roetpieten geverfd/geschminkt zijn.
    Ik vind dat we elkaar halverwege tegemoet moeten komen. Wat meer wit in het gezicht van piet en wat minder bruin of zwart. Wat minder kroes en verschillende haardrachten en de pieten moeten een goede rol hebben maar kinderen mogen er ook om lachen. Zo moesten de pieten in mijn woonplaat een boef pakken. Komen ze terug met een boef die INgepakt is als cadeautje. Ik denk dat het te vroeg is om Sint de grapjes te laten maken en ik ben bang voor de reacties wanneer er een donkere Sint komt. Dit is hoe ik over het feest zelf denk.
    Daarnaast moet er ook wat anders gebeuren, iets veel belangrijkers. Mensen moeten zich meer bewust worden wat de slavernij betekent voor families. Er zijn zoveel gebroken stambomen door dat slavernij verleden. Zoveel families die niet weten waar hun oorsprong vandaan komt en dat is denk ik heel erg pijnlijk. Ik weet waar mijn wortels precies liggen. Niet alleen van nu maar als ik wil kan ik zo een paar eeuwen terug in de tijd en dat is bij te veel mensen niet mogelijk. Dat moeten wij ons beter gaan beseffen. Tja dat punt van discriminatie zal ben ik bang altijd blijven…..

  • Reply
    Rosie
    18 november 2018 at 19:24

    Ik vind dat je een prachtig stuk hebt geschreven Josan, ook al maakt het mij onwijs verdrietig dat je schrijft dat mensen je serieus naroepen met dat soort achterlijke dingen. Ik ben wit en ik kén dit soort dingen niet en zal ook nooit begrijpen dat zoiets daadwerkelijk gebeurt. Ik word er gewoon naar van in mijn buik. Maar ik realiseer mij ONWIJS goed dat als ik het niet zo ervaar dat dat niet betekend dat het probleem er niet is. Wij zijn als ‘witte mensen’ zo ONWIJS bevoorrecht. Sinds ik mij heb verdiept in white privilege stond ik echt met mijn oren te klapperen en dit heeft mijn ogen zo geopend.

    Wat je schrijft over een ordinaire discussie? Ik ben het er helemaal mee eens. Niemand luistert naar elkaar en elkaar proberen te begrijpen? Nee. Ik denk dat minstens de helft van de mensen die nu nog voor het behoudt van de traditionele zwarte piet pleiten, anders zouden denken als zij zich eens écht zouden verdiepen in de argumenten van de ’tegenstanders’. Ik schaam me niet om toe te geven dat ik 3 jaar geleden ook dacht ‘maar waarom is het zo’n probleem, piet is toch zwart van het roet??’. Ik besloot mij er in te verdiepen en schrok van mijn eigen bekrompenheid. Inmiddels heb ik mij er écht in verdiept, onderzoeken gelezen etc en ben ik er echt van overtuigd dat we deze oude traditie moeten aanpassen.

    Mensen lijken zo bang te zijn voor de afschaffing van het gehele Sinterklaas feest terwijl dat helemaal niet is waar het om gaat. Niemand wil het Sinterklaasfeest afschaffen, alleen het uiterlijk van zwarte piet moet aangepast worden. Wat maakt het nou uit als je dat uiterlijk veranderd als je daar voor zorgt dat ZOVEEL minder mensen gekwetst worden. Waar is je compassie voor je medemens denk ik dan?

    • Reply
      Josan
      19 november 2018 at 17:39

      Dank je wel Rosie. Jouw reactie betekent heel veel voor mij. Ik vond het heel lastig om het neer te pennen. Omdat er helaas altijd mensen zijn die je persoonlijk verhaal misbruiken voor hun eigen verhaal. Deze discussie is ontaardt in iets waar mensen niet naar elkaar luisteren en elkaar wegzetten. En ik denk dat we juist moeten verbinden. En ik ben blij dat ik daar mijn steentje aan bij heb kunnen dragen en het over is gekomen.

  • Reply
    kempenaers anita
    18 november 2018 at 18:30

    van mij mogen de pieten zwart blijven zoals we ze nooit anders gekend hebben, wanneer iedereen het echte verhaal rond dat zwart gelaat zouden kennen dan weten ze dat het niets te maken heeft met de slavernij

    • Reply
      Rosie
      18 november 2018 at 19:28

      Een oprechte vraag Anita: maakt alles wat Josan hierboven geschreven heeft je dan niks uit? Hoe zij haar kinderen in de Sinterklaastijd BINNEN HOUDT zodat ze zo min mogelijk geconfronteerd worden met de dingen die mensen tegen hun moeder zeggen?

      Wat voor hinder ondervind jij er van dat piet door het leven gaat zonder afro pruik, oorbellen en zwarte schmink? 🙂 Terwijl het zoveel leed voor je medemens kan wegnemen? Ik ben echt onwijs benieuwd naar je onderbouwde argumenten!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

[instagram-feed feed=2]