Opvoeding

Hoe leer je kinderen respect hebben voor anderen?

18 mei 2021
Hoe toon je respect voor anderen (1)

Geschatte leestijd: 10 minuten

Respect hebben voor elkaar is een belangrijke kwaliteit om je kinderen al op jonge leeftijd te leren. Het legt de basis voor ander positief gedrag zoals empathie, vriendelijkheid, oprechtheid en eerlijkheid. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen respect hebben voor familie, vrienden, ouderen en leraren. Maar hoe leer je kinderen respect hebben voor anderen? En wat is respectvol gedrag? Allemaal vragen die ik in dit blog beantwoord.

Respect hebben voor iemand die je bewondert is niet zo moeilijk. Dat respect hoeft vaak niet eens verdiend of afgedwongen te worden. Sterker nog; dat gaat haast vanzelf. In een wereld die steeds individualistischer wordt, biedt het tonen van respectvol gedrag een natuurlijk tegenwicht tegen de alles-draait-om-mij-houding. Het gaat niet altijd om mij. Simpelweg omdat de wereld niet alleen om mij draait. Ik deel hem met miljarden andere mensen.

Ik geloof dat we als mensen bedoeld zijn om met elkaar samen te leven en betekenisvolle relaties aan te gaan. Goede relaties met anderen onderhouden, wordt een stuk makkelijker als je beseft dat we allemaal iets bijdragen in deze wereld. Je andere mensen respecteert als persoon en daarmee ook hun grenzen.

Wat is respect?

Maar wat is respect nu eigenlijk? We hebben vaak wel een beeld van wat respectloos gedrag is. Dagelijks vind je daar voorbeelden van. Van (online) pesten, schelden tot aan het vernielen van andermans bezittingen. De lijst is eindeloos. Maar hoe leg je een abstract begrip zoals respect uit in kindertaal? Zodat ze het begrijpen en je ze handvatten kunt geven om in hun gedrag te laten zien dat ze iemand respecteren?

Dit betekent het

Volgens Wikipedia betekent respect aanzien, eerbied of waardering, die men heeft voor (of ontvangt van) iemand of iets vanwege zijn kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. Oorspronkelijk betekent het woord omzien naar. Vandaar dat rekening houden met. Respect komt dus eigenlijk van binnenuit. Je zou het ook kunnen samenvatten als een basishouding. Dat je in de manier waarop je met een ander omgaat laat zien dat de ander er mag zijn. Je hoeft het niet met een persoon eens te zijn om de persoon te respecteren.

Door onze kinderen respect te leren, leggen we de basis voor hoe onze kinderen reageren in situaties waarin anderen gezag hebben. Of dit nu thuis is, op school of misschien wel later in hun baan.

Hoe leer je kinderen respect hebben voor anderen?

Leef het voor

Hoe leer je kinderen respect hebben voor anderen

Heb jij ook een kind dat slecht luistert? Hoera, je bent niet de enige. Onze kinderen luisteren namelijk ook niet zo goed naar wat we zeggen. Ze kijken vooral naar wat wij als ouders doen. De beste manier om je kind respect voor anderen te leren hebben, is door ze dit zelf voor te leven. Jij zet de standaard voor hoe kinderen anderen behandelen.

Schreeuw jij constant tegen je kinderen? Maar verwacht je wel dat zij dingen op een normale toon zeggen of zonder snauwen? Is jouw houding “Zolang je bij mij in huis woont doe je wat IK zeg?” of “Ik zal JOU eens een lesje geven in wat respect is?” Dan moet je niet raar opkijken als zij dit gedrag overnemen. Ik heb nog nooit een kind gezien dat hierdoor een respectvol en meelevend volwassen persoon werd.

Leer dank je wel en alsjeblieft zeggen

respectvol gedrag kinderen bevorderen

Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen leren om dank je wel en alsjeblieft te zeggen. Toen Grace en Bailey nog kleiner waren, hielp ik ze daar zelf vriendelijk aan te herinneren. Het welbekende “En wat zeggen we dan?”. Ook wanneer ze bijvoorbeeld dingen zeiden als “Ik wil een boterham”. Dan wees ik ze daar na hun vraag direct op. Ik nam wel de moeite om ze te laten uitpraten, maar ik ging niet meteen akkoord met de manier waarop ze dit deden. Een “Hoe vraag je dat nu netjes?”, was vaak al voldoende om ze te helpen hun zin te herformuleren. Waardoor het werd “Mag ik alsjeblieft een boterham, mama?”

Nu ze ouder worden, pluk ik daar nog steeds de vruchten van. Een van de dingen die ik leuk vind aan mijn tienermeiden is dat ze regelmatig zelf dank je wel zeggen. Als ik een ijsje voor ze koop. Of iets simpels als nieuwe schoenen. Daarmee laten ze hun dankbaarheid zien en hun waardering voor mij als moeder.

Ontmoedig altijd gelijk willen hebben

tips tegen brutaal gedrag

Er zit een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Dat weet ik. Het kan behoorlijk frustrerend zijn dat je van een ander niet de erkenning krijgt. Maar zoals ik laatst tegen Bailey zei “Als je gelijk hebt, hoef je het van een ander niet te krijgen. Je hebt het immers al”. 

Voor een tiener en zeker voor een kind is dat misschien nog lastig te begrijpen. Maar hoe irritant zijn kinderen die het constant beter weten? Volwassenen en anderen constant wijzen op hun tekortkomingen? Soms kan het helpen om je kind een spiegel voor te houden. Zodat ze ervaart hoe het voelt als anderen dat bij haar doen. Je hoeft niet constant gelijk te krijgen, het laatste woord te hebben of mensen te overtuigen van je gelijk. Respect hebben voor elkaar, betekent ook dat je dat hebt voor andermans mening en dat iemand het recht heeft om het volledig anders te zien.

Blijf kalm

Belang voorleven gedrag

Als je kind een grote mond geeft of als je ‘denkt’ dat je kind respectloos is, is het makkelijk om meteen vanuit emotie te reageren. In plaats van te achterhalen wat de reden is voor dit respectloze gedrag, kun je het dan al zo draaien dat het om jou gaat. Jouw ego of gevoel dat een deukje heeft opgelopen.

Kleine kinderen zijn vaak respectloos omdat ze boos zijn. Als ouders staan we meestal het dichtste bij waardoor wij ook degenen zijn die hun plannen dwarsbomen of hen pijn doen. Met gevolg dat kinderen vanuit hun primaire instinct gaan handelen: als jij mij pijn doet, doe ik jou pijn. Dat valt ze niet aan te rekenen, want ook wij volwassenen denken niet helemaal helder na als we boos zijn. Hoe je deze cirkel doorbreekt?

  • door opzoek te gaan naar het onderliggende probleem
  • je kind te helpen emoties te mentaliseren
  • de onderliggende behoefte te benoemen

Help je kind haar emoties te benoemen en geef inzicht in waar deze vandaan komen. Zo kun je samen het probleem oplossen en bied je haar handvatten voor hoe ze dit in de toekomst zou kunnen aanpakken. Tegelijkertijd laat je zien hoe je in conflictsituaties met elkaar omgaat. Blijf rustig, denk helder na en behandel elkaar met respect.

Respecteer je kinderen

Het ouderschap kan uitputtend, slopend en zo nu en dan ontmoedigend zijn. Het is niet altijd rozengeur en maneschijn. Je geeft veel en soms kan het voelen alsof je dat niet terugkrijgt. Maar kinderen zegt dat helemaal niks. Velen zijn onze ouders ook pas gaan waarderen toen we zelf kinderen kregen. Bovendien, geen enkel kind heeft er om gevraagd om geboren te worden. Wij kozen er voor om ouders te worden en de daarbij horende verantwoordelijkheden op ons te nemen. Anders hadden we beter bewust kinderloos kunnen blijven.

Respect kun je niet afdwingen, maar moet je verdienen. Dus geef je kinderen redenen om jou te respecteren door een goede ouder te zijn. Heb respect voor hun eigendommen. Of hun voorkeuren zonder dat je die afkraakt omdat deze van jou verschillen. Schreeuw niet tegen ze, gebruik geen negatieve woorden en scheldwoorden. Zodat je kinderen je kunnen respecteren voor je vriendelijkheid en geduld.

Maak oogcontact

hoe krijg je respect van je kind

Als we oogcontact maken, hebben we het idee dat we contact hebben. Of in elk geval iemands aandacht. Niet voor niets ervaren velen van ons het als storend of respectloos wanneer we met iemand praten en zij de hele tijd op hun telefoon zitten te kijken. Het geeft niet de indruk dat iemand luistert. Respect tonen aan anderen doe je ook door oogcontact te maken. Daarom is het belangrijk om je kinderen dit aan te leren. 

Nu is het ene kind van nature wat meer verlegen. Mijn oudste dochters Grace en Bailey hadden dit ook toen ze jonger waren. En wat is het dan fijn dat ze dit principe in de veilige omgeving van thuis kunnen oefenen. Zodra ze oud genoeg zijn om lange gesprekken te hebben, is het goed om ze aan te moedigen in dat je iemand aankijkt als je tegen haar praat. Dit kunnen ze thuis tijdens het eten van een maaltijd, maar ook met vrienden en familie oefenen. Jong geleerd, is oud gedaan. Want geloof me zodra ze tiener worden en dat kleine beetje opvoeding zo nu en dan ver te zoeken lijkt, waardeer je het als ze je zo nu en dan aankijken. Als ouder kun je het voorleven door ze ook je aan te kijken als je kinderen je wat vragen. Of je telefoon weg te leggen.

Oefen gesprekken

wat betekent respectvol gedrag

Soms heb ik het idee dat het vele digitale communiceren van tegenwoordig, basisvaardigheid van het houden van een goed gesprek aantast. Ik merk het bij mijn kinderen in hoe ze de telefoon opnemen. Ik leerde vroeger mijn naam te zeggen en te vragen met wie ik spreek.  Te informeren hoe het met een ander gaat. En ook duidelijk het einde van een gesprek aan te geven. Voor mijn dochters is het een ‘Hoi’. En het is zelfs wel eens voorgekomen dat ze de telefoon ophangen omdat ze een lange stilte interpreteerden als het einde van een gesprek. Dan heb ik het nog helemaal niet gehad over als ze iemand moeten bellen om iets te vragen. Het gaat niet van harte.

Een goed gesprek kunnen voeren, vraagt bepaalde vaardigheden zoals Luisteren, samenvatten en doorvragen. Weten hoe je een gesprek gaande houdt of welke vragen je eventueel zou kunnen stellen. Ook is het belangrijk dat je kinderen leren dat er soms stiltes in gesprekken vallen. Dat je deze niet telkens hoeft op te vullen. 

Praat met je kinderen over respect

Zoals ik eerder schreef, komt respect van binnenuit. Het is niet alleen een gevoel, maar ook een basishouding. Als je je kinderen wilt leren respect te hebben voor anderen is het belangrijk om het daar dan ook (regelmatig) met ze over te hebben. Er zijn een aantal vragen waar je het over hebben kunt zoals:

  • Hoe kan je respectvol zijn op school tegen je docenten?
  • Als we ergens naar toe gaan, hoe gedragen we ons daar respectvol?
  • Hoe ga je respectvol om met klasgenoten?
  • Wat kan thuis doen om respect te tonen aan je ouders?
  • Hoe ga je respectvol om met andere gezinsleden zoals broertjes en zusjes?
  • Hoe gaan we respectvol om met de natuur?

Door regelmatig over dit soort vragen na te denken met je kinderen, maak je ze meer bewust van hun gedrag naar anderen of in bepaalde situaties. Het kan zelfs goed zijn om met zijn allen familie-doelen te formuleren en mijlpalen te vieren.

Hoe leer jij je kinderen om respect te hebben voor anderen?

Respect_voor_anderen_kinderen_themillennialmom

Ook leuk om te lezen:

Volg jij mij ook al via Google+Bloglovin’Twitter,Instagram,Facebook of YouTube?

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

    [instagram-feed feed=2]